Lezing bij NIS Cornucopia

Allereerst wil ik de leden van NIS Cornucopia hartelijk danken voor de kans die ik op dinsdagavond 16 april heb gekregen. Ik heb een enthousiaste groep beleggers kennis laten maken met het gedachtegoed van Charlie Munger: beter denken met mentale modellen. De lezing duurde iets langer dan gepland, maar ik kijk terug op een leerzame, interactieve sessie. We hebben een korte introductie gehad van wat ‘mentale modellen’ nou zijn, we hebben het toegepast op onze persoonlijke financiën zodat we een goede basis hebben om te kunnen beleggen, we hebben een de aankoop van Berkshire in 1988 bekeken met mentale modellen en tot slot hebben we de moeilijk vraag gesteld: wat is genoeg? Verder heb ik geleerd over iets dat ‘plan B’ heet…

Lijkt het je wat om aan te sluiten bij de beleggersvereniging van NIS Cornucopia, bekijk dan hun website en schrijf je in!

Leeslijst
Tijdens de lezing zijn er een aantal boeken, quotes en ideeën uit verschillende boeken verteld. Hieronder zijn die boeken te vinden.

• The Psychology of Money - Morgan Housel
• Just Keep Buying - Nick Maggiulli
• Poor Charlie’s Almanack - Peter Kaufman 
• Richer, Wiser, Happier - William Green

Meer boeken zijn te vinden op mijn leeslijst: leeslijst-de-vrije-stier.pdf

Verder wil ik nog een aantal belangrijke ideeën opsommen.
Mentale modellen

Modellen zijn een vereenvoudigde representatie van de werkelijkheid. Het verklaart waarom en hoe een gebeurtenis voor kan komen. Het verwijdert blinde vlekken en het laat ons als ware zien hoe de wereld werkt waardoor we betere beslissingen kunnen nemen. 

Mentale modellen voor je persoonlijke financiën

Spectrum

Met een klein vermogen doe je er verstandig aan om je meer te focussen op het vergroten van het gat tussen je inkomen en uitgaven. Hoe groter je (belegd) vermogen is, hoe meer die focus verschuift naar beleggen.

Alternatieve kosten

Ga op zoek naar de verborgen alternatieve kosten, dat is namelijk waar je uiteindelijk het meeste spijt van zult hebben als je daar niet voor kiest. 

Relativiteit

Vergelijk je financiën niet met dat van een ander. Relativiteit in persoonlijke financiën verwijst naar het feit dat je financiële situatie relatief is aan je omstandigheden en doelen.

Mentale modellen voor indexbeleggen

Een quote van Munger is hier zeer toepasselijk: “Take a simple idea and take it seriously.”

Exponentiële groei

Tijd in de markt is de belangrijkste factor bij exponentiële groei en dus ook in de aandelenmarkt. Begin daarom zo vroeg mogelijk met beleggen, maar ook met het verhogen van je salaris en het verminderen van uitgaven. Een euro vroeg in het leven is meer waard dan een euro laat in het leven. 

Competentiecirkel - “Only invest when you fully understand a business.”

Je moet de grenzen kennen van je expertisegebied, alleen binnen deze grenzen kan je voorspellen, verklaren en juist beslissen. Bestudeer bedrijven en vergroot je competentiecirkel terwijl je geïnvesteerd ben in indexen. Beleg vervolgens met een deel van je portefeuille als je denkt dat je een expert bent in een bepaald bedrijf.

Mentale modellen voor beleggen

Pari-muteel wedsysteem

Je kan de markt verslaan, maar dan moet je je wel aan een aantal principes houden.

• Beleg niet alleen in de bedrijven met de beste winstkans.
• Blijf goed op de hoogte van alle bedrijven (binnen je competentiecirkel) en houd dat een lange tijd in de gaten. 
• Doe heel lang niets.
• Blijf zoeken naar een verkeerde prijs bij een goed bedrijf.

Compounders

Bedrijven met een bovenmarktgemiddeld rendement en een lange levensduur (lees: exponentiële groei) kan je vinden door te selecteren op vriendelijkheid en een hoge ROIC. Deze criteria hebben namelijk veel positieve bijproducten zoals een pricing power, loyale klanten, lage kapitaalintensiteit en hoge brutomarges. 

First principle thinking

Wat zijn essentiële componenten van een ingewikkeld product en door wie worden die gemaakt? Een auto heeft altijd kogellagers nodig, een auto heeft altijd analoge semiconductors (Texas Instruments) nodig. Soms leiden alle bedrijven naar dezelfde ‘first principle bedrijven’. 

Overleven

Bouw genoeg veiligheidsmarge in je gehele persoonlijke financiën in om ervoor te zorgen dat je belegd blijft. Die veiligheidsmarge is meestal groter dan wij eerst denken, omdat we ons plan maken op bekende risico’s, maar de wereld draait op risico’s die we niet kunnen inschatten.

Beleggersvoordeel

Er zijn drie manieren om een beleggersvoordeel te hebben: informatief, analytisch en gedrag. Als particuliere belegger hebben wij een gedragsvoordeel. Buffett spreekt over het hebben van een goed temperament.

Wat kan je helpen naar een positief temperament?

• Het ontwikkelen van een lange adem. Je hebt geduld nodig voor de lange termijn. Ongeduldige beleggers maken snelle beslissingen op basis van hun emoties, terwijl ze dat eigenlijk op basis van analyse zouden moeten doen. 
• Het ontwikkelen van discipline om alleen je geld in te zetten als je een bedrijf volledig begrijpt. Om te kopen wanneer de prijs juist is.
• Het ontwikkelen van een kracht om te  handelen terwijl de markt anders denkt. 

Wat is genoeg?

Onze gehele persoonlijke financiën, dus zowel voor ons spaargedrag, uitgaven, maar dus ook voor onze beleggingen. Al deze onderdelen van je persoonlijke financiën zijn te herleiden tot één vraag: Wat is genoeg?

Wat is genoeg geld?

Wat is genoeg inkomen? 

Wat is genoeg verantwoordelijkheid of stress?

Wat is genoeg tijd met mijn kinderen, familie en partner?

Wat is genoeg luxe en comfort? 

Wat zijn genoeg spullen?

Wat is genoeg risico? 

Wat is genoeg rendement?

Nogmaals, dank voor jullie tijd, aandacht en nieuwsgierigheid.

Blijf denken, 

De vrije stier