3. Denkfouten die we allemaal maken

de vrije stier • 18 augustus 2021

Leren van je fouten. Dat zouden we iedereen aanraden en zelf ook moeten doen. Dus hier de meest gemaakte denkfouten die ik in mijn korte leven heb gemaakt. 


1. Confirmation bias

De neiging nieuwe informatie zo te interpreteren dat die met onze bestaande ideeën en theorieën overeenkomt. Je negeert alle informatie die zegt dat de aandelenmarkt gaan dalen als je net een maand van constante groei hebt gehad. Toen het boek `De meeste mensen deugen` uitkwam heb ik talloze gesprekken gehad met mensen die het boek hadden gelezen. Maar door hun idee dat de mens slecht is, hebben ze elk argument dat in het boek staat genegeerd. Schrijf je wereldbeelden, ideeën en theorieën op en ga actief opzoek naar zaken die ze tegenspreken. Je weet nooit of je gelijk hebt, totdat je te laat bent. 


2. Verliesaversie

Donald Trump zou president worden, dus de aandelenmarkt zal crashen. De angst iets te verliezen is voor mensen een sterkere motivatie dan de gedachte iets van evenveel waarde te winnen. Dit vond ik als natuurlijke spaarder de moeilijkste denkfout om te overwinnen. Als je geld investeert, is het vanzelfsprekend dat er een kans bestaat dat je waarde afneemt. Die gedachte zorgde ervoor dat ik het beleggen zo lang mogelijk uitstelde totdat de aandelenmarkt zich in een diep donker dal bevond. Mijn geld stond langs de zijlijn terwijl de beurs in lange bull market zat.


3. Exponentiële groei

De moeder van alle fouten die we allemaal zullen maken. Lineair denken kunnen we als mensen als beste. Situatie A: Ik geef je elke dag van de maand 20 euro. Situatie B: Ik geef 2 euro op dag 1 en daarna geef ik je elke dag 25% rente. Hoeveel geld heb je in situatie A en B? Situatie A is voor ons heel makkelijk voor te stellen, maar situatie B. We zouden er ver naast zitten. Aan het einde van de maand heb je in situatie B meer dan 2x zoveel geld als in A. Situatie B werkt als er geld geïnvesteerd is voor de lange termijn. Hier moeten we dus rekening mee houden. We kunnen gebruik maken van de 72-regel: 

| 72/groeipercentage = aantal jaar voor een verdubbeling. 


Of we kunnen natuurlijk gebruik maken van onze rekenmachine...

Evolutionaire psychologen hebben een theorie voor bestaan van de denkfouten. Als jagers-verzamelaars was het nuttig om snel te reageren zonder nadenken. Wie snel kon reageren overleefde en bleef in de genpool. Iemand die nadacht terwijl anderen ervandoor gingen, werd mogelijk opgegeten door al het wild dat toen leefde. Als er gevaar was en je rende weg overleefde je. Maar je overleefde ook als er geen gevaar was en je rende weg. In beide gevallen was actie dus goed. Door dit evolutionaire principe hebben wij onszelf aangeleerd om snel te handelen, terwijl dat soms helemaal niet hoeft.


Vorig jaar las ik Thinking Fast, Thinking Slow van Daniel Kahneman. Een boek waar je veel te traag doorheen gaat, dus ik besloot om wat artikelen van hem op te zoeken die wat fijner weglazen. Al gauw kwam ik op een artikel waarbij Daniel Kahneman toegaf dat hij zelf ik de denkfouten trapt die hij zijn hele leven heeft onderzocht. Ik was hier zo verbaasd over. Als hij denkfouten niet kan weren, hoe moeten wij dat dan doen?


Rolf Dobelli, schrijver van De kunst van het heldere denken heeft er een oplossing voor. Denkfouten vermijden kost moeite, heel veel moeite. Hij heeft de volgende regel opgesteld:

“In situaties waarin de consequenties groot kunnen zijn (bij belangrijke persoonlijke of zakelijke kwesties) probeer ik zo verstandig en rationeel mogelijk te beslissen. Ik trek mijn lijst met denkfouten tevoorschijn en loop ze stap voor stap na… In situaties waarin de consequenties kleine zijn, zie ik af van rationele optimalisatie en vaar ik op mijn intuïtie.”


Soms is het goed om over kwesties na te denken, soms is het goed om het leven lekker z’n gang te laten gaan. 


Blijf denken,


De vrije stier


Code die gebruikt is voor deze post is te vinden op GitHub.

1-1-1 Nieuwsbrief

Boek Lorenzo Klerks Mentale Modellen voor jouw Financiën

Schrijf je in voor de maandelijkse 1-1-1 nieuwsbrief

Geen ruis, alleen maar signaal

1 leestip

1 financiële tip

1 quote

Schrijf je in voor de maandelijkse nieuwsbrief

Share by: