Na zeven jaar in het voortgezet onderwijs mag ik deze week mijn laatste les geven. In die zeven jaar ben ik flink wat tegengekomen en ben ik van een onervaren, onvolwassen jongen met liefde voor natuurkunde naar een volwassen man met een hart voor mijn leerlingen.

Het is makkelijk om te klagen over het onderwijs. Het is één van die onderwerpen waar iedereen een mening over heeft en vrijwel niemand is positief. Zoals altijd ben ik het niet eens met deze gedeelde mening. In die zeven jaar heb ik het onderwijs op mijn school zien veranderen, van een zielloze machine naar een school voor de leerling. Ik heb enorme bewondering voor mijn collega’s en leidinggevenden die extra uren maken om het onderwijs te maken zoals die moet zijn. Onderwijs waar er wordt geluisterd naar de leerling. Onderwijs waar er samen met de leerling wordt nagedacht over zijn leerproces en keuzes. Onderwijs waar er ruimte is voor sport en cultuur. Onderwijs die in dienst staat van de leerling.

Helaas heb ik het eindresultaat niet kunnen zien, maar was ik wel onderdeel van het proces. Ik heb hoop dat het onderwijs beter kan. Ik heb het vertrouwen dat al mijn collega’s over het hele land het onderwijs kunnen verbeteren.

Deze week mag ik mijn laatste les geven en wie een paar lesjes van mij heeft gehad kan natuurlijk een filosofisch eindstuk verwachten. Want ik mag nog maar één keer mijn kennis met mijn leerlingen delen. Echter is dit geen kennis van natuurkunde of informatica, maar kennis over het leven. Ik heb mijn leerlingen nog twee dingen te vertellen.

Ten eerste acht ik ze te blijven leren. Ons lerend en denkend vermogen is wat ons mens maakt. Vanaf het moment dat wij zijn geboren tot het moment dat je niet meer kan leren, moet je blijven leren. Iedereen heeft een tijd gehad waarin hij niks anders deed dan leren. Leren was leuk en moeiteloos. Die tijd zijn je echte kinderjaren. Maar rond oktober van de eerste klas is dit plezier in leren er volledig uitgeslagen door het onderwijssysteem en voelt als een saaie, vervelende verplichting.

Wees daarom niet afhankelijk van een school of onderwijssysteem om je te ontwikkelen. De sleutel tot levenslang leren is nieuwsgierigheid. Deze nieuwsgierigheid wordt aangewakkerd door je vermogen om vragen te stellen.

Dit is het moment waarop ik de klas de opdracht geef om een vraag te stellen, hoe gek of hoe persoonlijk deze is.

Na de opdracht komt de laatste les die ik mijn leerlingen nog mee wil geven.

Ten tweede is elk van jullie opzoek naar geluk. Het is je recht om jouw geluk achterna te streven. Alleen zal je op andere plekken geluk moeten zoeken dan je denkt. De meesten van jullie ervaren geluk als ze iets nieuws krijgen of iets kopen. Of als je met vrienden en familie bent. Maar ik denk dat de meesten van jullie echt gelukkig zijn als jullie vakantie hebben. Als je even zelf mag bepalen wat je doet, voor hoelang je dat doet en met wie je dat doet. Geluk is te vinden in de vrijheid die jij ervaart.

Jullie zitten nu nog allemaal op school en zullen waarschijnlijk weinig vrijheid ervaren, maar die is er wel. Het is alleen jouw taak en recht om opzoek te gaan naar die vrijheid. Het is namelijk ook jouw taak en recht om opzoek te gaan naar geluk.

Laat niemand je vrijheid afpakken en vecht voor wat het waard is.

Dan rest mij alleen nog te zeggen dat het mij een genoegen was om jullie docent te zijn geweest.

Blijf denken,

De vrije stier